گزارش
۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵
ارتقای روشهای سنجش اصالت زعفران
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) با دانشگاه علوم پزشکی مشهد تفاهمنامهای امضا کرده است تا روشهای کنترل کیفیت، تعیین اصالت و افزایش اعتماد بازار به زعفران ایرانی، بهعنوان یکی از باارزشترین محصولات صادراتی کشور، تقویت شود.فعالیتهای این تفاهمنامه در چارچوب «برنامه همکاری فنی مشترک» فائو و وزارت جهاد کشاورزی اجرا خواهد شد.ایران بیش از ۹۰ درصد زعفران جهان را تولید میکند؛ به همین دلیل، سلامت و شفافیت زنجیره ارزش زعفران برای کشاورزان و تجارت ملی اهمیت حیاتی دارد. زعفران که به «طلای سرخ» شهرت دارد، نه تنها نقش کلیدی در معیشت کشاورزان ایفا میکند بلکه نمادی از میراث کشاورزی ایران بهشمار میرود. با این حال، تجارت جهانی زعفران همواره با چالشهایی مانند تقلب و ضعف در مدیریت پس از برداشت مواجه است که میتواند ارزش محصول را کاهش داده و اعتماد مصرفکننده را تضعیف کند.آقای فرخ طایراو، نماینده فائو در ایران، گفت: "برای پاسخ به این چالشها، فائو در همکاری با دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حال تقویت روشهای آزمون، فرآوری و بازاریابی زعفران است. این همکاری با ترکیب آزمایشهای پیشرفته آزمایشگاهی و دستورالعملهای کاربردی پس از برداشت، به تعریف بهتر کیفیت زعفران و حفاظت از اصالت و اعتبار آن کمک میکند."در قلب این فعالیتها، رویکردی علمی و تأییدشده بر اساس انگشت نگاری قرار دارد که با استفاده از فناوری پیشرفته طیفسنجی مغناطیسی با وضوح بالا، سه ترکیب کلیدی زعفران (کروسین، پیکروکروسین و سافرنال) را شناسایی و تحلیل میکند. این روش، مشخصات شیمیایی دقیقتری برای سنجش اصالت ارائه میدهد و نسبت به روشهای معمول آزمایشگاهی کارآمدتر است. در کنار این آزمایشها، دستورالعملهای کاربردی نیز برای حفظ رنگ، طعم و عطر زعفران پس از برداشت تدوین خواهد شد تا کیفیتی که در آزمایشگاه سنجیده میشود، تا رسیدن محصول به دست مصرفکننده نهایی پایدار بماند.همچنین در چارچوب این تفاهمنامه، دانشگاه علوم پزشکی مشهد کشاورزان، بازرگانان و کارشناسان آزمایشگاهی استانهای خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی را آموزش خواهد داد. این آموزشها به ارتقای درک مشترک در میان ذینفعان زنجیره ارزش زعفران کمک میکند تا همگی روشهای بهتری را بهکار گیرند، استانداردهای بینالمللی را رعایت کنند و محصولی قابل اعتماد به بازارهای جهانی عرضه کنند.در حالی که تجارت بینالمللی معمولاً از استاندارد ISO 3632 / 3632-1 برای درجهبندی زعفران استفاده میکند، این آزمونهای پایه قادر به شناسایی تفاوتهای ظریف کیفیت یا تقلبهای پیچیده نیستند و همچنین راهنمای محدودی برای مدیریت پس از برداشت ارائه میدهند.با ارتقای کیفیت و تقویت سازوکارهای حفاظتی، روشهای بهبود یافته و پروتکلهای پیشرفته کنترل کیفیت میتواند به کاهش تقلب، افزایش اعتماد مصرفکننده و ارتقای شفافیت در بازار زعفران کمک کند. این امر فرصتها و بازدهی بیشتری برای کشاورزان و بازرگانان ایجاد خواهد کرد و در عین حال اعتبار ایران را بهعنوان منبع اصلی زعفران اصیل جهان تقویت میکند.این همکاری بخشی از تلاشهای گستردهتر فائو برای حمایت از ایران در بهبود اصالت مواد غذایی، تقویت زنجیرههای ارزش کشاورزی و تضمین رقابتپذیری محصولات غذایی کشور در بازارهای بینالمللی و انطباق با الزامات جهانی کیفیت و ایمنی است.