فائو در زمینه ارزیابی آسیب‌پذیری و ریسک خشکسالی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به ایران کمک می‌کند

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) گزارشی جدید حاوی نتایج بررسی‌های انجام شده در خصوص  جمعیت‌های ساکن در حوضه آبریز دریاچه ارومیه که به‌طور بالقوه در مقابل خشکسالی آسیب‌پذیر هستند را تدوین کرد. این گزارش نشان می‌دهد که چگونه رخدادهای خشکسالی به کاهش تولید کشاورزی و از دست رفتن معیشت‌ها در منطقه منجر می‌شود.

به گفته محمد وصال، مشاور فائو و عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف که هدایت این مطالعه را برعهده داشت، در این گزارش با استفاده از طیف گسترده‌ای از منابع داده‌ها، شامل سرشماری‌های کشاورزی و جمعیتی، پیمایش‌های انجام شده درباره مخارج خانوارها و نیروی کار و همچنین اطلاعات جغرافیایی، ارزیابی دقیقی با مقیاس خرد در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در خصوص آسیب‌پذیری جمیعت‌ها در مقابل خشکسالی انجام و ارائه شده است.

در این مطالعه همچنین از اطلاعات حاصل از چندین آمارگیری انجام شده درباره درآمد و هزینه‌های خانوار، آمارهای کشاورزی و شاخص‌های خشکسالی به‌منظور ارزیابی تأثیرات تاریخی رخدادهای خشکسالی بر دو بخش کشاورزی و معیشت جمعیت‌های محلی در منطقه استفاده شده است.

محمد وصال با اشاره به کاربردهای سیاستی یافته‌های ارائه شده در این گزارش گفت: «این گزارش با ارائه شواهد درباره جمعیت‌های آسیب‌پذیر و تأثیرات خشکسالی در دوره‌های تاریخی مختلف، به شناسایی گروه‌های هدف و تدوین سیاست‌های جبرانی برای کاهش تأثیرات خشکسالی کمک می‌کند.»

وی در ادامه افزود: «از آنجا که اکثر معیشت‌ها در منطقه مبتنی بر منابع طبیعی همچون زمین و آب هستند، درک ماهیت معیشت‌های متکی بر آب و مخاطرات بالقوه عارض بر آن‌ها برای تدوین راهبردهای عملی جهت احیا دریاچه ارومیه اهمیت فراوانی دارند.»

در این خصوص، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که در دوره‌های خشکسالی شدید، ارزش کل محصولات تولید شده در حوضه دریاچه ۶.۴ درصد کاهش یافته است، این درحالی است که ارزش محصولات تولید‌شده به‌شیوه آبیاری دیم در دوره‌های خشکسالی شدید، کاهشی ۲۶.۷ درصدی داشته است.  از سوی دیگر، بررسی‌های انجام شده بر اساس میزان سرانه مخارج، به عنوان سنجه‌ای برای معیشت نشان می‌دهد که در دوره‌های خشکسالی شدید میزان سرانه مخارج، کاهشی ۴ درصدی داشته است.

فائو با حمایت مالی دولت ژاپن و از طریق همکاری نزدیک با ستاد احیای دریاچه ارومیه در حال اجرای پروژه «برنامه یکپارچه مدیریت پایدار منابع آب در حوضه دریاچه ارومیه» با هدف توقف و معکوس کردن روند خشک‌شدن دریاچه ارومیه و احیای این ذخیره‌گاه زیست‌کره است.