خانم نابینا و جوانی که برای مبارزه با کویید-۱۹ به یاری دیگران – از جمله افراد دارای معلولیت – شتافته است

با تایید نخستین موارد مبتلا به کویید-۱۹ در فوریه (بهمن)، کارگزاری های سازمان ملل متحد در ایران بسیج شدند تا از مبارزه ملی علیه شیوع آن، با تمرکزی ویژه بر نادیده انگاشته نشدن افراد، حمایت کنند.

کویید-۱۹ برای افراد دارای معلولیت مشکلات روزمره ای مانند نبود رمپ های صندلی چرخدار در ساختمان ها و دسترسی به حمل و نقل عمومی، فقدان مترجم زبان اشاره در مراكز بهداشتي و موسسات عمومی، و کمبود پرستاران خانگی برای مواظبت از افراد دارای مشکلات حرکتی را دوچندان کرده است.

توصیه های سلامت که در تلویزیون و رادیو اعلام می شود ممکن است به اطلاع ناشنوایان و یا کسانی که مشکلات شنوایی دارند نرسد و پوشیدن ماسک ایجاد ارتباط را برای آنان دشوارتر نیز کرده است. فهرست مواردی که همه گیری در آن بر زندگی افراد آسیب پذیر تاثیر گذاشته طولانی است. نتیجه آن که یک میلیارد انسان دارای معلولیت در سراسر جهان که برای مدت های مدید نابرابری را حس کرده بودند حال این همه گیری به گونه ای شدید برایشان بدترشده است. کووید-۱۹ یعنی از هر ۷ نفر یک فرد شانس دسترسی کمتری به آموزش، مراقبت های سلامت و فرصت های کسب درآمد دارد و باید برای شرکت در اجتماعات بیشتر تلاش کند و احتمال فوت او از بیماری یا دلایل مشابه بیشتر است.

داستان سمانه

برای سمانه شعبانی ۳۰ ساله، کارآموز سابق مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران، شدت و دامنه این مشکلات شخصا او را درگیر کرده است. او که از بدو تولد نابینا است، با کویید-۱۹ ناگهان ارتباطات حسی نخستین خود را با جهان - شنوایی و لامسه - غیر قابل اعتماد یافت. سکوت مرگبار خیابان های خالی شهر برایش نه تنها نگران کننده بود، بلکه توانایی او را در جهت یابی دچار مشکل می کرد و نیاز او به جهت یابی با لمس سطوح، وی را در معرض خطر بیشتر عفونت احتمالی قرار می داد.

اما عزم سمانه در تعیین و دستیابی به اهدافش هرگز به جهت نابینایی یا پیش‌داوری جامعه نسبت به افراد معلول باز داشته نشده است. او با قاطعیت از پذیرش هرگونه مفهوم محدودیت امتناع ورزیده است.

از سنین پایین علاقه وافر او به زبان آموزی شروع شد. از کودکی یادگیری انگلیسی را آغاز کرد و یک نوازنده پیانو ماهر و الگویی برای بسیاری از افراد در جامعه و دانشگاه خود است. «من به واقعیت زندگی خودم باور دارم و تا کنون سعی کرده ام بهترین خودم باشم.» این شامل تعهدی استوار برای آموزش عالی است که نتایج چشمگیری به بار آورده است: سمانه دارای مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه برجسته تهران در ایران است و اخیراً از رساله دکترای خود دفاع کرده است. موضوع پایان نامه او خشونت علیه زنان دارای معلولیت و دسترسی آنان به عدالت طبق قوانین بین المللی حقوق بشر است.

اکنون این مدرس دانشگاه در رشته حقوق، همچنان با شور و شوق به حمایت از افراد دارای معلولیت مشغول است، و به آنان کمک می کند تا از حقوق خود آگاه شوند و بدانند در این بحران، بهترین راه برای غلبه بر موانع چیست.

کارآموزی در سازمان ملل متحد

کارآموزی او در مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران و شرکت در چندین فعالیت آموزشی که مرکز میزبان آن بوده است، تاییدی دوباره بر نقش حیاتی ارتباطات و اطلاعات دقیق برای کمک به معلولان در مقابله با این بحران بود. ضرورت تغییر درک عمومی در مورد افراد دارای معلولیت و نگرش های اجتماعی در برخورد با آنان به همان اندازه مهم است - و متقاعد کردن سیاستگذاران برای اینکه به نگرانی های اصلی معلولین به شیوه ای جدی رسیدگی کنند تا آنان را قادر بسازد برای مشکلاتی که با آن روبه رو هستند به راه حل هایی عملگرایانه و قابل اجرا دست یابند.

برای رسیدن به این اهداف بلند مدت ، سمانه در کانون معلولین توانا داوطلب همکاری می شود، یک سازمان غیردولتی معتبر بین المللی مستقر در قزوین که توانمندسازی افراد معلول و ارتقا سطح آگاهی عمومی اصل اساسی آن است. این سازمان اشاعه دهنده میثاق های ملی و بین المللی است، مانند کنوانسیون بین المللی حقوق افراد دارای معلولیت که در ایران به سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷) تصویب شد، "قانون حمایت از حقوق معلولان" ایران مصوب مجلس در ۲۰۱۸ (۱۳۹۷) و ترجمه فارسی راهنمایی آموزشی سازمان ملل در مورد اینکه چگونه کشورها می توانند خطرات نامتناسبی که افراد معلول در زمان همه گیری کویید-۱۹ با آن رو به رو هستند را کاهش دهند.

سمانه به عنوان مشاور توانا و با بهره گیری از تجارب خود در سازمان ملل متحد، نقش پل ارتباطی بین این سازمان غیردولتی و مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد را ایفا می کند. تلاش های او در لزوم به اشتراک گذاشتن اطلاعات عمومی تأیید شده و اهمیت تعامل با جوامع به صورت مستقیم و راهبردی برای دستیابی به نتایج را برجسته می کند.

سمانه با جدیت گفت: «چنانچه هر کدام از ما حتی قدم کوچکی برای کمک به فرد نیازمندی برداریم – مثلا همسایه مسن، زنان سرپرست خانوار، فرد معلول- در مبارزه خود با کویید-۱۹ خیلی قوی تر خواهیم بود.»

حمایت از آینده ای بهتر

سمانه از نابینایی خود ناراضی نیست و بازدارنده بودن آن را در انجام شماری از فعالیت ها پذیرفته است. آنچه که نابینایی مانعش نیست سخت کوشی اوست، تعهد راسخ به جامعه ای حقیقتا فراگیر که معلولین در آن طبق قانون برابر باشند، همچنین موفقیت هایش در زندگی فعالی که دارد. او فردی عملگرا نیز هست که درک خوبی از این مسئله دارد که قوانین، احکام و کنوانسیون ها کلماتی بیش نیستند، مگر تا زمانی که توسط دولت، بخش خصوصی، جامعه مدنی و افرادی که مصمم هستند که تغییر واقعی را به چشم ببینند به تغییرات عملی و قابل اجرا منجر شوند. این به معنای ساخت سطوح شیب‌دار و ساختمان های سازگار با صندلی چرخدار، آموزش و استخدام مترجمان زبان اشاره، تجهیز اتوبوس ها با بالابر جهت تطبیق با صندلی های چرخدار و افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی، چاپ کتاب های درسی بیشتر، احکام رسمی و قوانین اساسی به خط بریل، افزودن نرده به سرویس های بهداشتی، و ایجاد تسهیلات دیگری است که می تواند برای کسی که به آن ها نیاز دارد یک دنیا با ارزش باشد.

سمانه به مصاحبه گر خود در اسکایپ لبخند زد و گفت «همه گیری به ما آموخت تنها در کنار یکدیگر می توانیم تضمین کنیم کسی نادیده انگاشته نمی شود.» "بیایید با یکدیگر مهربان باشیم و به همدیگر کمک کنیم.» برای او و بسیاری از افرادی که از زندگی او الهام گرفته اند، اینها کلماتی توخالی نیستند. درسی است که اهمیت کووید-۱۹ بر آنها تاکید داشته و در راستای ساختن آینده ای بهتر برای همه امری حیاتی خواهند ماند.