داستان دستان ماهر زنان روستایی ایرانی

مریم شاوردی، ۴۰ ساله، زنی الهام‌بخش در زمینه اشتغال از شهرستان شادگان در استان خوزستان است. او ۱۴ سال پیش به عنوان اولین زن پرورش‌دهنده قارچ و بلدرچین در جامعه محلی خود، سفر خود را آغاز کرد. مریم با انگیزه و چشم‌انداز خود، آموزش جوانانی که مشتاق به کار بودند اما نمی‌دانستند از کجا شروع کنند را به‌صورت حضوری و مجازی انجام داد. 

با آن که زبان مادری مریم عربی بود، او فارسی را یاد گرفت تا با افراد بیشتری ارتباط برقرار کند و به صورت مؤثرتری به آن‌ها آموزش دهد. او همچنین در دوران کودکی مهارت‌های حصیر بافی سنتی و پخت نان زرد، دو هنر رایج در خوزستان، را آموخت. این مهارت‌ها قرار بود زندگی او را به شکلی که انتظار نداشت تغییر دهند.

یک روز، وزارت جهاد کشاورزی، به عنوان شریک اجرایی پروژه حفاظت از تالاب‌های ایران از مریم دعوت کرد تا به یکی از قدیمی‌ترین طرح های برنامه توسعه سازمان ملل متحد که در سال ۲۰۰۵ آغاز شد، بپیوندد. هدف این پروژه بهبود معیشت جوامع محلی از جمله زنان می‌باشد. از اصلی‌ترین مشکلات برای بهبود معیشت مردم محلی، عدم دسترسی به بازارها همچون بازارهای دیجیتال و یا فرصت‌های آموزشی بود که بر اساس فرهنگ‌ها و سنت‌های محلی بنا شده باشند.

"وقتی درباره اهداف پروژه حفاظت از تالاب‌های ایران فهمیدم و متوجه شدم که می‌توانم به زنان کمک کنم تا با استفاده از مهارت‌هایشان زندگی خود را بهبود بخشند، می‌دانستم که باید بخشی از آن باشم. این پروژه زندگی من را تغییر داد" مریم به یاد می‌آورد."در آن زمان، من درآمد ثابتی نداشتم. اما وقتی شروع به کار با این پروژه کردم، به اندازه‌ای درآمد کسب کردم که تجهیزات ضروری کارم را بخرم و پیشرفت کنم. جلسات آموزشی بسیار مورد استقبال قرار گرفتند و من انگیزه پیدا کردم تا به کسانی که اشتیاق لازم را داشتند ولی توان مالی شروع کسب‌وکار خود را نداشتند، آموزش‌های رایگان ارائه دهم. من باور دارم که همه—به‌ویژه جوانان جویای کار—شایسته فرصتی برای موفقیت هستند."

تعهد مریم به کمک به دیگران از تجربیات شخصی او ریشه می‌گیرد. در آغاز مسیر، او با چالش‌های زیادی روبرو بود و برای شرکت در کلاس‌های آموزشی، مجبور بود به روستاهای همجوار سفر کند. این سختی‌ها او را ترغیب کرد تا از افراد دیگری که در شرایط مشابه قرار داشتند، حمایت کند. او گفت:"من نمی‌خواهم دیگران با چالش‌هایی که من روبرو شدم مواجه شوند و می‌خواهم که بتوانند از پتانسیل خود برای رسیدن به رویاهایشان استفاده کنند، حتی اگر پولی نداشته باشند." این همدلی او را به این سو می‌کشاند که مطمئن شود محدودیت‌های مالی مانع از دستیابی دیگران به اهدافشان نشود.

او جلسات آموزشی خود را در روستاهای اطراف شادگان، جایی که زنان مشتاق یادگیری و پیدا کردن راه‌هایی برای کسب درآمد بودند، آغاز کرد. برای کمک به این زنان، مریم محصولاتشان را خریداری می‌کرد تا از امنیت مالی آن‌ها حتی در زمان‌هایی که خریداری وجود نداشت، اطمینان حاصل کند. اکنون یا محصولاتشان را به صورت مستقیم می‌فروشد یا آن‌ها را می‌خرد و تا زمانی که خریدار پیدا شود، نگه می‌دارد.

مریم با زنانی در سنین مختلف کار می‌کند، بسیاری از آن‌ها نان‌آور خانواده هستند و برای تأمین درآمد به پرورش قارچ، تولید لبنیات و یا حصیربافی وابسته هستند. از آنجا که آن‌ها کارگاه مشترکی ندارند، از خانه‌هایشان کار می‌کنند و با مهارت محصولات خود را با استفاده از مواد طبیعی و بدون پلاستیک تولید می‌کنند. برگ‌های نخل و نوعی علف که در نخلستان‌ها یافت می‌شود، هم به‌عنوان پایه و هم به‌عنوان اتصال‌دهنده برای خلق آثار آن‌ها استفاده می‌شود و محصولات لبنی آن‌ها نیز کاملاً ارگانیک و بدون مواد افزودنی است.

مریم گفت:" وقتی که کار را شروع کردم، تنها خودم بودم. اما کم‌کم همسایه‌ها به من پیوستند و سپس زنان بیشتری از روستا آمدند. امروز حدود بیست نفر هستیم که درکنارهم کار بافت و تولید انجام می دهیم. " او ادامه داد: "رویای من این است که به زودی یک فضای اختصاصی داشته باشیم—یک کارگاه بافندگی که بتوانیم در آن کار کنیم و محصولات محلی خود را به نمایش بگذاریم. پیوستن به پروژه حفاظت از تالاب‌های ایران نقطه عطفی برای من بوده است. این پروژه به من فرصت داد تا تغییر واقعی در زندگی دیگران ایجاد کنم و در عین حال زندگی خود را دگرگون کنم. از آن زمان تاکنون، محصولاتمان را در نمایشگاه‌هایی که به آن‌ها دعوت شده ایم و به فروش رسانده ایم. اکنون در حال آماده‌سازی برای ثبت محصولاتمان در پلتفرم‌های دیجیتال هستیم تا به بازارهای گسترده‌تری دسترسی پیدا کنیم و همچنین در تلاش برای گرفتن مجوزهای صادرات به کشورهای همسایه می باشیم."

مریم همچنین بیان کرد که این پروژه او را تشویق کرده است تا در کسب‌وکار خود از روش‌های سازگار با محیط زیست استفاده کند. او در حال حاضر روی بسته‌بندی پایدار برای محصولات خود کار می‌کند تا به شبکه‌ای گسترده‌تر دسترسی پیدا کند و مأموریتی را که با پروژه حفاظت از تالاب های ایران آغاز کرده است، ادامه دهد.

برنامه توسعه سازمان ملل متحد در ایران به حمایت از طرح هایی که حفاظت از منابع طبیعی و بهبود معیشت ذینفعان، از جمله زنان را ترویج می‌کنند، ادامه می‌دهد. تأثیر مریم فراتر از یک حمایت اقتصادی است؛ او یک جامعه پرجنب‌وجوش را پرورش داده و داستان او نمونه‌ای از این است که چگونه تلاش‌های فردی می‌تواند منجر به تغییراتی مؤثر و مثبت در جامعه شود.