سوال های متداول: انواع خشونت علیه زنان و دختران

خشونت علیه زنان و دختران یکی از رایج ترین موارد نقض حقوق بشر در جهان است که هر روز بارها و بارها در اقصی نقاط جهان رخ می دهد. این مسئله عواقب جدی کوتاه مدت و بلند مدت جسمی، اقتصادی و روانی بر زنان و دختران دارد و از مشارکت کامل و برابر آنان در جامعه جلوگیری می کند. میزان تأثیرگذاری آن، چه در زندگی افراد و خانواده ها و چه در کل جامعه، غیر قابل اندازه گیری است.

شرایط ناشی از همه گیری - از جمله قرنطینه، کاهش تحرک، افزایش انزوا، فشار روانی و ناپایداری اقتصادی - منجر به جهش نگران کننده ای در خشونت خانگی شده و زنان و دختران را بیش از پیش در معرض انواع دیگر خشونت ها، از ازدواج کودکان  گرفته تا آزار و اذیت جنسی در اینترنت قرار داده است. سوال های متداول حاضر مروری اجمالی بر انواع خشونت ها، به همراه سایر اصطلاحات متداول است که هر کنشگر برابری جنسیتی باید در مجموعه عبارات و واژگان خود داشته باشد.

واژه های مهم

خشونت مبتنی بر جنسیت

خشونت مبتنی بر جنسیت (GBV) به اعمال زیانباری گفته می شود که متوجه شخص یا گروهی از افراد، بر اساس جنسیت آن ها، شود. این امر ریشه در نابرابری جنسیتی، سواستفاده از قدرت و معیارهای اجتماعی آسیب رسان دارد. اصطلاح آن در درجه اول برای تأکید بر این واقعیت است که نابرابری ساختاری و مبتنی بر جنسیت در قدرت، زنان و دختران را در معرض خطر انواع خشونت قرار می دهد. در حالی که زنان و دختران به طور نامتناسبی از خشونت مبتنی بر جنسیت رنج می برند، مردان و پسران نیز می توانند هدف این نوع خشونت قرار گیرند. زمانی که به خشونت مربوط به معیارهای مردانگی/ زنانگی و/ یا معیارهای جنسیتی اشاره شود، این واژه گاهی برای توصیف خشونت هدفمند علیه سایر جمعیت ها (+LGBTQI) نیز استفاده می شود.

خشونت علیه زنان و دختران

خشونت علیه زنان و دختران به عنوان هر نوع خشونت مبتنی بر جنسیت تعریف می شود که منجر به آسیب فیزیکی، جنسی یا روحی یا رنج زنان و دختران بشود؛ از جمله تهدید به انجام چنین اعمالی، اجبار یا محروم کردن خودسرانه فردی از آزادی، چه در ملا عام و چه در زندگی شخصی صورت بگیرد. خشونت علیه زنان و دختران مشتمل بر و نه محدود به خشونت های جسمی، جنسی و روانی در خانواده یا در جامعه عمومی است، و توسط دولت مرتکب شده یا از آن چشم پوشی می شود.

بازمانده از خشونت

واژه بازمانده از خشونت به هر شخصی که خشونت جنسی یا مبتنی بر جنسیت را تجربه کرده باشد گفته می شود. این واژه با اینکه معنی مشابهی با «قربانی» دارد، اما عموما بر آن ترجیح داده می شود زیرا بر تاب آوری دلالت می کند.

رضایت

نه یعنی نه. بله یعنی بله. رضایت توافقی بین طرفین برای انجام فعالیت جنسی یا عقد ازدواج است. رضایت باید آزادانه و فعالانه داده شود و توسط فردی که تحت تأثیر مواد مخدر یا الکل است یا فردی که زیر سن قانونی باشد قابل اخذ نیست. رضایت مشخص و معین است، به این معنی که رضایت به یک عمل به معنی رضایت برای سایر اعمال نیست و قابل نقض است، به این معنی که ممکن است در هر زمان لغو شود.

انواع خشونت علیه زنان

خشونت خانگی

خشونت خانگی، که گاهی سوءاستفاده خانگی یا خشونت از سوی شریک زندگی نیز خوانده می شود، به هر گونه الگوی رفتاری اطلاق می شود که برای به دست آوردن یا حفظ قدرت و تسلط علیه شریک زندگی اعمال می شود. این تعریف، شامل کلیه اعمال جسمی، جنسی، احساسی، اقتصادی، روانی و یا تهدید به انجام آن اعمال است که شخص دیگری را تحت تاثیر قرار می دهد. خشونت خانگی، یکی از رایج ترین انواع خشونت است که زنان در سطح جهان  آن را تجربه می کنند.

خشونت خانگی می تواند شامل این موارد شود

• خشونت اقتصادی

  • شونت اقتصادی شامل ایجاد یا تلاش برای ایجاد وابستگی مالی شخص به وسیله کنترل کامل منابع مالی، جلوگیری از دسترسی به پول، و/ یا منع از حضور در مدرسه یا مشاغل است.

• خشونت روانی

  • خشونت روانی شامل ایجاد ترس از طریق ارعاب، تهدید به صدمه جسمی به خود، شریک زندگی یا دیگران، آسیب زدن به حیوانات خانگی یا اموال، به بازی گرفتن ذهنی، یا اجبار به دوری از دوستان، خانواده، مدرسه و / یا کار است.

• خشونت احساسی

  • خشونت احساسی شامل تضعیف حس خود ارزشمندی از طریق انتقاد مداوم، کم ارزش کردن توانایی های دیگری، اسم گذاری بر روی شخص و سایرٖ سوءاستفاده های کلامی، آسیب رسانی به رابطه میان شریک زندگی با فرزندان و یا منع ملاقات شریک زندگی با دوستان و اعضای خانواده می شود.

• خشونت جسمی

  • خشونت جسمی شامل آسیب رساندن و یا تلاش برای صدمه زدن به شریک زندگی از طریق ضربه، لگد زدن، سوزاندن، گرفتن، نیشگون گرفتن، گاز گرفتن، محروم کردن از خدمات پزشکی یا اجبار به مصرف الکل و/ یا مواد مخدر، یا استفاده از سایر نیروی جسمانی است. این مورد می تواند شامل آسیب زدن به اموال نیز باشد.

• خشونت جنسی

  • خشونت جنسی شامل اجبار شریک زندگی به مشارکت در یک عمل جنسی بدون رضایت است. برای مشاهده اطلاعات بیشتر درباره خشونت جنسی به لینک زیر مراجعه کنید. بیشتر بیاموزید: نشانه های سوءاستفاده در روابط و راه های کمک رسانی [به انگلیسی].

زن کشی

زن کشی به قتل عمدی زنان به علت زن بودن آنان گفته می شود، اما در یک معنای گسترده تر به هرگونه قتل زنان و دختران نیز اطلاق می شود. زن کشی به دلایل خاصی با قتل مردان فرق دارد. به عنوان مثال، در بیشتر موارد زن کشی، شریک زندگی فعلی یا سابق زن مرتکب قتل می شود، و شامل این موارد نیز است: سوءاستفاده مداوم در خانه، تهدید یا ارعاب، خشونت جنسی یا موقعیت هایی که زنان در آن ها در برابر شریک خود از قدرت و منابع کمتری برخوردارند.

• قتل ناموسی

  • قتل ناموسی، قتل یکی از اعضای خانواده، معمولاً یک زن یا دختر، به این دلیل است که مدعی می شوند فرد موجب بی آبرویی یا شرمساری خانواده شده است. این قتل ها غالباً مرتبط با عفت جنسی است و به این گمان است که اعضای زن خانواده مرتکب تخطی شده اند. 

خشونت جنسی

خشونت جنسی هر عمل جنسی است که بر خلاف میل شخص دیگری انجام شود، درصورتی که این شخص رضایت نداده باشد یا نتواند رضایت بدهد زیرا شخص کودک است، دارای ناتوانی ذهنی است، یا در اثر مصرف الکل یا مواد مخدر به شدت مست یا بیهوش است. 

خشونت جنسی می تواند شامل موارد زیر شود:

• آزار و اذیت جنسی

• آزار و اذیت جنسی شامل تماس بدنی غیر توافقی مانند گرفتن، نیشگون گرفتن، سیلی زدن یا مالش به گونه ای جنسی است. همچنین شامل موارد غیرفیزیکی، مانند متلک گویی، اظهار نظرهای جنسی درباره بدن یا ظاهر فرد، تقاضای محبت های جنسی، خیره شدن با ایجاد وسوسه جنسی، مزاحمت با تعقیب و نمایش دادن اندام های جنسی فرد است.

• تجاوز جنسی

• تجاوز جنسی هرگونه نفوذ بدون رضایت به مهبل (vaginal)، مقعد یا دهان شخص دیگر به وسیله هر قسمت بدن یا جسم است. این عمل می تواند توسط هر شخص آشنا یا ناآشنا برای بازمانده، در طول ازدواج و روابط، همچنین در هنگام مخاصمات مسلحانه باشد.

• تجاوز جنسی اصلاحی

  • تجاوز جنسی اصلاحی نوعی تجاوز به عنف است که بر اساس گرایش جنسی یا هویت جنسیتی قربانی انجام شده است. هدف این است که قربانی را مجبور به انطباق با نا همجنس خواهی (heterosexuality) یا هویت جنسیتی غالب کند.

• فرهنگ تجاوز

  • فرهنگ تجاوز محیط اجتماعی است که اجازه می دهد خشونت جنسی عادی و موجه شود. این مسئله ریشه در مرد سالاری دارد و نابرابری های مداوم جنسیتی و سوگیری ها در مورد جنسیت و گرایش جنسی به آن دامن می زنند.
  • بیشتر بیاموزید: ۱۶ روشی که می توانید با آن در مقابل فرهنگ تجاوز بایستید [به انگلیسی].

قاچاق انسان

قاچاق انسان، کسب و بهره کشی از مردم از طریق ابزارهایی مانند زور، کلاهبرداری، زورگویی یا فریب است. این جنایت فجیع میلیون ها زن و دختر را در سراسر جهان گرفتار کرده است، که بسیاری از آنها مورد سوءاستفاده جنسی قرار می گیرند. 

ختنه زنانه

ختنه زنانه (FGM) شامل روش هایی است که در طی آن به دلایل غیرپزشکی و به طور عمد، اندام های تناسلی زن را تغییر داده یا باعث آسیب آن می شود. ختنه زنانه به چهار نوع عمده طبقه بندی می شود و عملکرد و انگیزه های آن از مکانی به مکان دیگر متفاوت است. ختنه زنانه یک هنجار اجتماعی است که معمولاً یک گام ضروری در آماده سازی دختران برای روند بزرگسالی و ازدواج تلقی می شود و معمولاً با اعتقادات به جنسیت و ارتباط آن با بیان مناسب جنسی همراه است. ختنه زنانه نخستین بار در ۱۹۹۷ از طریق بیانیه مشترک صادر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) ، صندوق کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF) و صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFPA) تحت عنوان خشونت طبقه بندی شد.

کودک همسری

کودک همسری به هر گونه ازدواجی گفته می شود که یک یا هر دو همسر زیر ۱۸ سال داشته باشند. این مورد نقض اعلامیه جهانی حقوق بشر است که بر اساس آن "ازدواج فقط با آزادی انتخاب و رضایت کامل طرفین انجام می شود." احتمال کودک همسری در بین دختران بیشتر است که در نتیجه آن ترک تحصیل کرده و خشونت هایی از انواع دیگر را تجربه می کنند.

خشونت های آنلاین یا دیجیتال

خشونت بر خط (آنلاین) یا دیجیتال علیه زنان به هر نوع خشونتی گفته می شود که علیه زنان به دلیل زن بودن آن فرد با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (تلفن های همراه، اینترنت، رسانه های اجتماعی، بازی های رایانه ای، پیام های متنی یا پیامک ، ایمیل و غیره) کمک یا تشدید شود.

خشونت آنلاین می تواند شامل موارد زیر باشد.

• اذیت و آزار مجازی

  • آزار و اذیت مجازی (اینترنتی) شامل ارسال پیام های مرعوب کننده  یا تهدیدآمیز است.

• پیامک جنسی بدون رضایت

  • پیامک جنسی بدون رضایت شامل ارسال پیام ها یا تصاویر برهنه یا جنسی بدون رضایت گیرنده است.

• نشرعمومی اطلاعات شخصی

  • شامل نشر عمومی اطلاعات خصوصی یا شناسایی اطلاعات مربوط به قربانی است.