حمایت دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد از بهبود سلامت زندانیان

دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) در راستای حمایت از برنامه های کاهش آسیب در داخل سیستم ندامتگاهی ایران، به ویژه افرادی که معتاد به مواد مخدر هستند، تلاش می­کند. این سازمان رویکردی مبتنی بر حقوق بشر، پاسخگو به جنسیت، سلامت عمومی محور و مبتنی بر شواهد را با هدف از بین بردن انگ، تبعیض و خشونت در این مراکز ترویج می­کند. 

ایران با چالش جدی در زمینه سوء مصرف مواد مخدر مواجه است و با یکی از بالاترین نرخ‌های مصرف مواد افیونی در سراسر جهان، در کنار شیوع قابل‌توجهی از سوءمصرف محرک‌های نوع آمفتامین دست و پنجه نرم می‌کند. در پاسخ، درمان جایگزینی مواد افیونی (OST) به عنوان یک مداخله اثبات شده جایگزین مصرف مواد مخدر غیرقانونی با مواد مخدر خوراکی تجویز شده پزشکی مانند بوپرنورفین و متادون شده است. در حالی که درمان نگهدارنده با متادون سنگ بنای OST در دو دهه گذشته بوده است، معرفی بوپرنورفین در سال‌های اخیر نیاز به یک مطالعه تحقیقاتی تطبیقی برای سنجش اثربخشی آنها در این محیط منحصر به فرد دارد.

با حمایت UNODC در ایران، ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران و سازمان زندان های ایران، و مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران(INCAS)   به عنوان مجری و عامل فنی، یک برنامه آموزشی دو روزه را برای دستیاران پژوهشی اجرا کرد. هدف از این آموزش تقویت تلاش‌های مستمر در رسیدگی به مسائل مربوط به مصرف مواد مخدر در بین زندانیان بود که توسط کمک مالی UNAIDS UBRAF  برای مطالعه با عنوان "مطالعه تحقیقاتی تطبیقی ارزیابی اثربخشی بوپرنورفین با درمان جایگزین متادون در زندان‌ها" تامین شد.

در طول این برنامه آموزشی، شرکای ملی بر همسویی این آموزش با سیاست‌های کلی کشور، که هدف آن تنوع بخشیدن به سبد درمان و ترویج درمان نگهداری بوپرنورفین (BMT) به عنوان جایگزینی برای درمان نگهداری متادون (MMT) در زندان‌ها است، تاکید کردند. اهمیت افزایش تخصص متخصصانی که با زندانیان کار می­کنند، تسهیل جمع‌آوری داده‌های دقیق برای ارزیابی اثربخشی BMT و در نتیجه تأثیر قابل‌توجه آن بر نقشه راه درمان در کشور تاکید شد. 

آقای الکساندر فدولوف، نماینده UNODC در کشور ایران، از اجرای این مطالعه تحقیقاتی تطبیقی در مورد اثربخشی درمان های نگهدارنده متادون و بوپرنورفین در محیط زندان قدردانی کرد. با اذعان به تعداد قابل توجهی از زندانیان بهره مند از درمان جایگزین مواد افیونی در ایران، که در حال حاضر بیش از 80000 نفر است، وی اهمیت این تلاش پژوهشی را یادآور شد.

در این دوره آموزشی متخصصان فعال در زمینه اختلالات مصرف مواد مخدر از استان های خراسان شمالی، کردستان، خوزستان و فارس گرد هم آمدند. موضوعات تحت پوشش در طول این برنامه دو روزه شامل آزمایش سریع HIV، ارزیابی رفتارهای پرخطر، ارزیابی کیفیت زندگی و رضایت از درمان، و بررسی عمیق شاخص شدت اعتیاد (ASI) بود.

این تلاش مشترک بین دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در ایران و ذینفعان ملی آن نویدبخش پیشبرد طرح‌های درمان مواد مخدر ایران در مراکز اصلاح و تربیت و در میان زندانیان است. هدف این پروژه با انجام یک مطالعه تطبیقی جامع در مورد اثربخشی درمان‌های نگهدارنده بوپرنورفین و متادون، برای تقویت تصمیمات حیاتی مبتنی بر شواهد و آگاهانه در مورد مراقبت از زندانیان و جهت‌گیری آینده درمان دارویی در ایران است.