چندجانبه‌گرایی برای یافتن راه‌حل‌ برای چالش‌های مشترک بشریت حیاتی است

سازمان ملل متحد در ایران در روز چهارشنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲، به مناسبت روز جهانی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح، میزگردی را با عنوان »چندجانبه‌گرایی در جهانی نامتحد« در تهران برگزار کرد.

این رویداد، شرکت کنندگانی از هیئت‌های دیپلماتیک مقیم، دولت جمهوری اسلامی ایران، دانشگاهیان، کارشناسان سازمان ملل متحد و رسانه‌ها را گرد هم آورد تا وضعیت دیپلماسی چندجانبه در سراسر جهان، نقش سازمان ملل متحد و تلاش‌های جمعی برای غلبه بر مخاطرات و چالش‌های مشترک جهانی را موردبحث و بررسی قرار دهند.

آقای استفان پریزنر، هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در جمهوری اسلامی ایران، خانم دکتر نسرین مصفا، رئیس انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد، آقای ویکا مازوی خمالو، سفیر محترم آفریقای جنوبی و آقای دکتر احمدرضا توحیدی، مدیر علمی و پژوهشی مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری سخنرانان این میزگرد بودند. گرداننده این میزگرد آقای راجا گوندو، رئیس مرکز اطلاع‌رسانی سازمان ملل متحد در تهران بود.

به گفته آقای استفان پریزنر: » ما امروز شاهد چالش‌های متعدد فرامرزی هستیم، مانند تغییرات اقلیمی و تهدیدات زیست‌محیطی و مسائل مربوط به فقر که منجر به جریان مهاجرت فرامرزی می شوند و خطرات بهداشتی، مانند همه‌گیری اخیر کووید - ۱۹ را به همراه دارند. چندجانبه‌گرایی برای یافتن راه‌حل‌هایی برای چالش‌های پیچیده و جدی پیش روی جهان ما ضروری است. نشست توسعه پایدار ۲۰۲۳ و نشستی برای آینده در سال ۲۰۲۴ نقاط عطف مهمی در این زمینه هستند.»

وی همچنین بر برخی از دستاوردهای کلیدی توسعه محور که از زمان تأسیس سازمان ملل متحد از طریق همکاری‌های چندجانبه به‌دست‌آمده است تأکید کرد. دستاوردهایی نظیر ریشه‌کنی آبله، تلاش برای ترمیم لایه اوزون، و موفقیت چشمگیر کاهش فقر بین سال‌های ۱۹۹۰- ۲۰۲۰، دوره‌ای که روزانه  ۱۰۰ هزار نفر از فقر درمی‌آیند.

یکی دیگر از سخنرانان این نشست، دکتر احمدرضا توحیدی، با تأکید بر محوریت چندجانبه‌گرایی در وضعیت معاصر روابط بین‌الملل گفت: »چندجانبه‌گرایی یک ضرورت در جامعه جهانی است. در منشور سازمان ملل متحد، مشخص شده است که این سازمان به‌عنوان مرکز هماهنگ‌کننده (برای تعامل چندجانبه) در جهت صلح و امنیت بین‌المللی عمل می‌کند.»

وی افزود: «سؤال کلیدی در اینجا متقاعدکردن طرف‌های میز مذاکره به این مسئله است که چندجانبه‌گرایی می‌تواند به نتایج برد - برد منجر شود که در نهایت باعث دستیابی به اهداف و مقاصد سازمان ملل متحد می‌شود.»

دکتر نسرین مصفا با تأکید مجدد بر اهمیت همکاری چندجانبه، تأکید کرد که جهان باید مجموعه‌ای از سازوکارها و ابزارها را برای غلبه بر چالش‌های مشترک، با محوریت چندجانبه‌گرایی، در نظر بگیرد.

دکتر مصفا افزود: « از منظر دانشگاهیان، ما باید در عین منتقد بودن، ویژگی‌های مثبت چندجانبه‌گرایی را در نظر بگیریم. من باید بر اهمیت قطعنامه اخیر سازمان ملل متحد در مورد زنان و دیپلماسی تأکید کنم که به اعتقاد من منجر به افزایش حضور زنان در دیپلماسی و تقویت چندجانبه‌گرایی در سراسر جهان خواهد شد.»

سفیر افریقای جنوبی، آقای ویکا مازوی خومالو، با اشاره به ارزش سایر سازمان‌های چند‌جانبه علاوه بر سازمان ملل متحد، بیان کرد که حل چالش‌های بشریت، نیازمند همکاری بیشتر در همه جبهه‌ها است.

او گفت: « از دید ما، برای حل برخی از این مسائل، باید به چندین نهاد چندجانبه، و نه فقط سازمان ملل متحد که از بنیان‌گذاران آن هستیم، بپیوندیم. این برای ما امری ضروری در راستای مقابله با چالش‌هایی مانند نژادپرستی، فقر و تغییرات اقلیمی است. این اقدامات هنگامی مؤثرتراندکه ما جمعا به عنوان اعضای بریکس (BRICS)، یا سازمان‌های منطقه‌ای همچون جامعه توسعه جنوب افریقا یا جنبش عدم تعهد با هم شروع به همکاری ‌کنیم.»

تعامل با مهمانان پس از اتمام میزگرد نیز دربرگیرنده موضوعات مرتبطی نظیر بحران سیاره‌ای سه‌گانه (تغییرات اقلیمی، ازدست‌دادن تنوع زیستی و آلودگی) ظهور فناوری جدید و تأثیر آن بر صلح، اصلاح شورای امنیت و مؤسسات مالی بین‌المللی، و تأثیر تعامل چندجانبه بر یافتن راه‌حل‌های مشترک بود.

در ۲۱ آذر ۱۳۹۷، مجمع‌عمومی قطعنامه "روز جهانی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح" را تصویب کرد و از همه کشورهای عضو، ناظران و نهادهای سازمان‌های ملل متحد دعوت کرد تا مزایای چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح را با روش‌های مختلف، از جمله از طریق فعالیت‌های آموزشی و افزایش آگاهی عمومی منتشر کنند.  

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، امسال و به مناسبت این روز جهانی تأکید کرد که «همکاری چندجانبه قلب تپنده سازمان ملل متحد، رسالت، و چشم‌انداز هدایت‌کننده آن است.»

پایان

۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲

**********************

برای اطلاعات بیشتر، لطفاً با مرکز اطلاع‌رسانی سازمان ملل متحد (UNIC)  در تهران تماس حاصل فرمایید:

+989121053220

Unic-tehran@un.org