برنامه اسکان بشر ملل متحد با ایران برای بهبود تاب آوری بیمارستان ها و تاسیسات حیاتی شهری در برابر بلایای طبیعی همکاری می کند

برنامه اسکان بشر ملل متحد به طور فعال در کمک به دولت جمهوری اسلامی ایران برای توسعه برنامه های جامع کاهش خطر و اجرای فعالیت های کاهش آسیب پذیری مشارکت داشته است.

طی زلزله سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷ میلادی) با بزرگای ۷.۲ در کرمانشاه، غرب ایران، چندین بیمارستان و مراکز بهداشتی و درمانی متحمل آسیب های شدیدی شدند که منجر به اختلال در عملکرد آنها در زمان بحران و اضطرار شد. چنین شرایطی در بلایای طبیعی پیشین کشور نظیر زلزله های بم ۱۳۸۲ (۲۰۰۳ میلادی) و منجیل ۱۳۶۹ (۱۹۹۰ میلادی) و همچنین سیلاب های اخیر نیز مشاهده شد. از کار افتادن بیمارستانها و تاسیسات بهداشتی در بحران ها منجر به افزایش تعداد تلفات شد زیرا مجروحان در چادرها مداوا میشدند و مجبور بودند برای دریافت درمانهای پیشرفته پزشکی به مراکز دورتر منتقل شوند.

در واکنش به آسیبهای مکرر به مراکز درمانی در هنگام بلایای طبیعی و در تلاشی هماهنگ برای تقویت تاسیسات پزشکی کشور در برابر تاثیرات مخاطرات طبیعی، برنامه اسکان بشر ملل متحد با مشارکت دولت جمهوری اسلامی ایران و با حمایت دولت ژاپن، پروژه "پشتیبانی اضطراری از بیمارستان ها و سکونتگاه های ایمن تر" را در سال ۲۰۲۱ راه اندازی کرد.

این پروژه با همکاری سازمان مجری ساختمانها و تاسیسات دولتی و عمومی (EOGPBI) و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی (BHRC) زیر نظر وزارت راه و شهرسازی اجرا شد. همچنین یک کمیته راهبری با اعضایی از سازمان های مختلف دولتی در پروژه مشارکت داشت.

بدین منظور یک رویکرد جامع مدیریت کاهش خطر بلایا (DRRM) به کار گرفته شد تا: ۱) میزان آسیب‌ محتمل و خطرپذیری تأسیسات مراقبت‌های بهداشتی هدف پروژه شناسایی شود و ۲) اقدامات لازم برای بهبود چالش‌های شناسایی‌شده صورت گیرد. عناصر مختلف مورد نیاز برای مدیریت یکپارچه کاهش خطر زلزله در بیمارستان ها بصورت فعالیت های پایلوت تعریف و پیاده سازی شدند.

پروژه با دربرگیری اجزای اصلی زیر و با بهره گیری از روشهای پیشرفته و نوآورانه برنامه ریزی، طراحی و ساخت و فناوری های جدید، به گونه ای طراحی شد تا به بحرانی ترین موارد آسیب پذیری در تأسیسات مراقبت های بهداشتی رسیدگی کند.

چندین شرکت مهندسی مشاور از بخش خصوصی مطالعات را بر روی ۱۱ بیمارستان بزرگ کشور تحت نظارت فنی کارگروه فنی (TWG) متشکل از UN-Habitat، اساتید مجرب دانشگاه ها و نمایندگانی از شرکای اجرایی انجام دادند که در حدود ۳۸۰۰۰۰ متر مربع فضای بهداشتی و درمانی با حدود بیش از ۴۰۰۰ تخت بیمارستانی با توزیع مناسب در سراسر کشور را تحت تاثیر قرار داده است. پروژه به گونه ای طراحی شده بود که طیف وسیعی از گروه های اجتماعی از جمله سالمندان، افراد دارای معلولیت، زنان و کودکان از نتایج پروژه به عنوان ذینفعان بیمارستان ها بهره مند شوند.

این پروژه همچنین پرورش مهارت و دانش برای مقاوم‌سازی بیمارستان‌های آسیب‌پذیر را با اجرای الگوهای مقاوم‌سازی در مکان‌های کلیدی دنبال کرد. طیف گسترده ای از مهندسان و تکنسین های کارگاهی از شرکت های مشاور و پیمانکاران در فعالیت های اجرای الگوهای مقاوم سازی در دو بیمارستان بزرگ شرکت داشتند. در طول ساخت الگوهای مقاومسازی، ۱۱۰ نقطه آسیب پذیر در سیستم لوله کشی توسط ۲۳۶ قطعه اتصال انعطاف پذیر مقاوم سازی شدند. این فعالیت همچنین شامل بهسازی ۸۵ دیوار میانقابی آسیب‌پذیر و تامین مهارلرزه ای سیستم مکانیکی با استفاده از ۲۶۷ مهار مدولار پیش‌ساخته بود.

تمامی این فعالیتها تحت پشتیبانی و نظارت قوی کارگروه فنی انجام شدند که به همراه UN-Habitat دستورالعمل ها و راهنماهای فنی مورد نیاز در زمینه پروژه را تهیه، کارشناسان را آموزش، سیستم نرم افزاری برای مدیریت ریسک بلایای بیمارستان ها را توسعه و در کنفرانس بین المللی بیمارستان ها و تأسیسات حیاتی شهری که توسط UN-Habitat در ایران برگزار شد مشارکت کردند.

تدوین دستورالعمل ملی مصوب و انتشار توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، ابلاغ دستورالعملهای فنی توسط سازمان مجری ساختمانها و تاسیسات عمومی و دولتی به کلیه شرکت های مشاور و پیمانکاران بیمارستان های کشور جهت پیگیری دستاوردهای پروژه در سایر پروژه های بیمارستانی در سطح کشور و همچنین رویکرد مشارکت ذینفعان متعدد برای اجرای پروژه می تواند ماندگاری دستاوردهای پروژه پس از پایان آن و تعمیم نتایج به سایر فعالیت ها و پروژه ها را تضمین کند.

با بهره گیری از ظرفیت های فنی و مهندسی و وارد کردن تجارب بین المللی، این پروژه از سوی دولت، دانشگاه و بخش خصوصی به دلیل مشارکت در تقویت سیستم بهداشت ایران در برابر بلایای طبیعی مورد تقدیر قرار گرفت.

در این ارتباط علی ثباتی، مدیرکل امور مهندسی و فناوری‌های نوین سازمان مجری ساختمانها و تاسیسات عمومی و دولتی، گفت: "بر اساس نتایج پروژه، تغییرات روشمندی را در طراحی، اجرا و استفاده از فناوریهای نوین در حوزه ساخت‌وساز بیمارستانی در نظر گرفته‌ایم".

همچنین پروفسور علی اکبر آقاکوچک از اعضای هیئت علمی دانشگاه بیان داشت: "پروژه فاز دوم بهتاب که با همکاری UN-Habitat انجام شد، پروژه بسیار ارزشمندی در ارتباط با بیمارستان های کشور است. در این طرح جمع زیادی از اساتید دانشگاهی در هدایت فنی و همچنین مشاوران اصلی کشور همکاری کردند که قطعاً باعث ارتقای دانش فنی و تجربه در کشور خواهد شد و در آینده از نتایج آن در اصلاحات آیین نامه ها و روش های تحلیل و طراحی بیمارستان ها استفاده خواهد شد.