توجه به رویکردهای پایدار سلامت گیاهان

گیاهان سالم پایه و اساس امنیت غذایی را تشکیل داده و عاملی کلیدی برای دستیابی به حیاتی پایدار بر روی زمین به‌شمار می‌روند. از اینرو، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سال ۲۰۲۰ را به عنوان سال بین‌المللی سلامت و بهداشت گیاهان نامگذاری کرد و از سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) برای تسهیل اجرای آن با همکاری تمامی ذینفعان دعوت به عمل آورده است. هدف از نامگذاری این سال، افزایش آگاهی عمومی بر اهمیت جایگاه اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی سلامت گیاهان در ارتقاء امنیت غذایی در سراسر جهان و سهم سلامتی گیاهان در راستای کاهش فقر و گرسنگی است.

حقایق کلیدی

 - سلامتی گیاهان سنگ بنای امنیت غذایی است.

 - بذرهای با کیفیت متعلق به رقم‌های گیاهی مقاوم به آفات و بیماری‌ها، از جمله عوامل کلیدی موثر در سلامت گیاهان هستند.

 - سلامت گیاهان بر سلامت خاک تکیه دارد.

 - سلامت گیاهان در راستای مدیریت پایدار آب، مواد مغذی و آفات به دست خواهد آمد.

تأثیر آفات بر تولید محصولات کشاورزی

در حال حاضر، نزدیک به ۴۰ درصد از محصولات کشاورزی در سراسر جهان در اثر خسارت ناشی از آفات کلیدی و درجه یک، بیمارها و علف‌های هرز از بین می‌رود. از اینرو آفتکش‌ها به منظور کنترل جمعیت آن‌ها در سطح گسترده‌ای استفاده می‌شود. با این‌حال، کاربرد آفتکش‌ها با طیف اثر گسترده، تاثیر منفی بر موجودات مفیدی می‌گذارد که وجودشان برای زیست‌بوم اساسی است و در مدیریت طبیعی جمعیت آفات نقش دارند. بر این اساس، فائو رویکرد مدیریت تلفیقی آفات را که روشی است متمرکز بر پیشگیری ارائه می‌دهد. معیارهای بهداشت گیاهی نقش موثری در پیشگیری ایفا می‌کنند.

مدیریت تلفیقی آفات چیست؟

مدیریت تلفیقی آفات عبارت است از رویکردی که توجهی دقیق و متمرکز بر تمامی روش‌های کنترل جمعیت آفات داشته باشد. از طرفی روش‌ها و معیارهای مناسب را تلفیق نماید تا بتواند علاوه بر کنترل آفات، استفاده از آفتکش‌ها را در سطح نیاز اقتصادی نگاه داشته و خطرات محتمل بر سلامتی انسان و حیوانات را کاهش دهد. این رویکرد بر رشد گیاهان سالم با کمترین تاثیر اختلال در زیست‌بوم تاکید داشته و مروج کاربرد روش‌های کنترل طبیعی آفات است.  

بذرهای باکیفیت از رقم‌های گیاهی مناسب، مبنای سلامت گیاهان هستند

بذر گیاهان می‌تواند حامل بسیاری از عوامل بیماری‌زای گیاهی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا باشد. این امر در شرایط محیطی مناسب می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های گیاهی از جمله در زمان جوانه‌زنی و در نهالستان‌ها شود. از اینرو سیستم‌های تولید بذرهایی که بتوانند بذر با کیفیت را در دسترس قرار دهند، برای سیستم‌های زراعی ضروری هستند. بر این اساس استقرار بذرها و اندام‌های تکثیر شونده‌ی گونه‌ها و رقم‌های گیاهی مقاوم به آفات دائمی و نوظهور که به شرایط متغیر و در عین حال سخت‌تر سازگارترند، ضامن سلامت گیاهان و به دنبال آن تمامی زیست‌بوم کشاورزی می‌باشند.

خاک سالم برای سلامتی گیاهان ضروری است

خاک سیستم زنده‌ای است که تامین‌کننده مواد مغذی و آب برای ریشه گیاهان است که نتیجه آن تولید محصولات کشاورزی و غذا خواهد بود. دشمنان طبیعی آفات که عضوی از جمعیت متنوع موجودات زنده‌ای هستند که در بستر خاک به سر می‌برند سلامت گیاهان را از طریق کنترل طبیعی آفات تضمین می‌کنند. اگرچه در دهه‌های گذشته به دلیل بهبود و اصلاح ژنتیکی گیاهان، تولید محصولات کشاورزی به طور چشمگیری افزایش داشته است ولی این امر به کاربرد رو به رشد نهاده‌های خارجی نیز وابسته بوده است. کاربرد بی‌رویه برخی از این روش‌ها منجر به تخریب تنوع زیستی خاک شده که نهایتا توانایی خاک را در کنترل آفات کاهش می‌دهد. روش‌های کنترلی متکی به رویکردهای زراعی؛ در کنار حفظ ساختار پوشش‌دهنده خاک، تناوب زراعی و تنوع کشت و کاهش فرسایش خاک را در بر داشته و نهایتا سلامتی خاک را در بر خواهد داشت. خاک سالم نیز گیاه سالم پرورش خواهد داد.

تنوع زیستی در کشاورزی برای سلامتی گیاهان امری ضروری است

بسیاری از مشکلات ناشی از هجوم آفات و بیماری‌های گیاهی در نتیجه سیستم‌های تک‌کِشتی است. روش‌های کاشت مخلوط یا چند‌کِشتی مانند جنگل زراعی و کشت مخلوط از تنوع گونه‌ای‌-زیستی بالاتری نسبت به روش‌های تک‌کِشتی برخوردارند. مزیت این روش‌ها نه تنها در استفاده سودمندانه و مفیدتر از منابعی چون خاک، آب، مواد مغذی و نور است بلکه می‌تواند سهم به‌سزایی در کنترل آفات و بیماری‌ها داشته باشد. پیچیدگی‌ها و مؤلفه‌های موجود در سیستم زراعی چندکِشتی به نوعی حمایتگ‌ر خدمات زیست‌بوم و در راستای تضمین سلامت گیاهان است.

برای دسترسی به منبع اصلی اینجا کلیک کنید. 

برای کسب اطلاعات و دسترسی به منابع بیشتر درباره #سلامت_گیاه اینجا کلیک کنید.