زنگ خطر جهانی: پنج اولویت دبیرکل سازمان ملل متحد در سال جدید میلادی
آنتونیو گوترش با ترسیم اولویتهای خود برای ۲۰۲۲ در مجمع عمومی ملل متحد، از کشورها خواست تا برای ترسیم مسیری جدید، امیدوارکننده و برابر متحد شوند.
او همه‌گیری کرونا، سیستم ورشکسته مالی جهان از نظر اخلاقی، بحران تغییرات اقلیمی، بی‌قانونی در فضای مجازی و کاهش صلح و امنیت را پنج زنگ خطر جهانی خواند که نیاز به بسیج شدن تمام کشورهای دنیا دارند.
او تاکید کرد که کشورها باید به «حالت اضطراری» دربیایند و اکنون زمان اقدام است چرا که این اقدام نتایج جهانی دهه‌های پیش‌رو را رقم خواهد زد.
هشدار ۱: بحران کووید-۱۹
گوترش ضمن درخواست از کشورها برای رفتن به حالت اضطراری به منظور مبارزه با ویروس کرونا گفت: «توقف گسترش ویروس کرونا باید در همه‌جا در صدر دستور کار باشد».
در همین حال از این ویروس نباید به‌عنوان «پوشش» برای تضعیف حقوق بشر، محدود کردن فضا و آزادی‌های مدنی و یا اعمال محدودیت‌های نامتناسب استفاده کرد.
دبیر کل سازمان ملل گفت: «اقدامات ما باید مبتی بر علم و عقل سلیم باشد. علم واضح است: واکسن‌ها تاثیرگذارند. واکسن‌ها جان مردم را نجات می‌دهد».
با وجود راهبرد جهانی واکسینه کردن ۴۰ درصد تمام مردم جهان تا پایان سال گذشته میلادی و ۷۰ درصد تا اواسط امسال، هنوز نابرابری‌ها در دسترسی به واکسن وجود دارد.
در الویت قراردادن کووکس
آمار واکسیناسیون در کشورهای ثروتمند هفت برابر کشورهای قاره آفریقاست؛ این بدین معناست که این قاره تا اوت ۲۰۲۴ به آستانه واکسیناسیون ۷۰ درصد جمعیت نیز نخواهد رسید.
به گفته آنتونیو گوترش، علیرغم اینکه ماهانه یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دوز واکسن تولید می‌شود اما توزیع آن‌ها به طرز «رسوایی‌آمیزی ناعادلانه» است.
دبیر کل سازمان ملل متحد با درخواست از همه کشورها و تولیدکننده‌ها برای در اولویت قرار دادن رساندن واکسن به سازوکار کووکس بیان کرد: «به‌جای اینکه بگذاریم ویروس مانند آتش‌سوزی گسترش یابد، باید واکسن‌ها را به همه‌جا گسترش دهیم».
او همچنین بر روی مبارزه با «طاعون» اطلاعات نادرست در مورد واکسن‌ها، و اهمیت بهبود آمادگی برای همه‌گیری‌های آینده از راه‌هایی مانند افزایش اقتدار سازمان جهانی بهداشت تاکید کرد.
هشدار ۲: اصلاح نظام مالی جهانی
این همه‌گیری همچنین باعث واضح‌تر شدن شکست نظام مالی جهانی شد که گوترش در مورد آن بسیار صریح صحبت کرد. او در این باره گفت: «بگذارید این را همانطور که هست توصیف کنم: نظام مالی جهانی از نظر اخلاقی ورشکسته شده است؛ به ثروتمندان سود می‌رساند و فقرا را مجازات می‌کند».
وظیفه این نظام حمایت از اقتصاد کشورهای جهان در حین شوک‌های اقتصادی نظیر همه‌گیری‌ها است اما به گفته گوترش حالا با سرمایه‌گذاری ناعادلانه شاهد بهبود ناعادلانه بحران نیز هستیم.
در نتیجه، کشورهای فقیرتر در حال تجربه کندترین رشد در طی یک نسل هستند و این در حالی است که کشورهایی با درآمد متوسط علیرغم سطح فقر افزایشی خود با بدهی‌های زیادی روبه‌رو هستند.
«دستورالعمل برای بی‌ثباتی»
دبیر کل سازمان ملل متحد گفت: «واگرایی میان کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه در حال نظام‌مند شدن است – دستورالعملی برای بی‌ثباتی، بحران و مهاجرت اجباری. این عدم تعادل یک اشکال نیست بلکه ویژگی نظام مالی جهانی است».
آنتونیو گوترش، از ابتدای شروع همه‌گیری خواستار اصلاح نظام مالی جهانی برای حمایت بهتر از کشورهای در حال توسعه شد.
این اقدامات شامل هدایت مجدد «حق برداشت مخصوص» -نوعی دارایی ذخیره ارزی- برای کشورهایی که هم‌کنون به کمک نیاز دارند، نظام مالیاتی منصفانه‌تر و رسیدگی به جریان‌های مالی غیرقانونی می‌شود.
گوترش با بیان اینکه امسال نیز به تلاش برای اصلاح این نظام ادامه می‌دهد خواستار حمایت تمام کشورها شد.
هشدار ۳: وضعیت اضطراری تغییرات اقلیمی
به گفته دبیر کل سازمان ملل متحد، کشورها هیچ‌چاره‌ای جز وارد شدن به «حالت اضطراری» برای مقابله با تغییرات اقلیمی ندارند.
بر اساس توافق پاریس در رابطه با تغییرات اقلیمی، جهان همواره از هدف محدود کردن افزایش دما به میزان ۱/۵ درجه زیر سطوح ماقبل‌صنعتی بسیار دور است.
برای رسیدن به حالت کربن خنثی تا اواسط قرن، انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای باید تا پایان دهه ۴۵ درصد کاهش یابد که این اقدامی عظیم در ۲۰۲۲ را می‌طلبد.
از گذار سبز حمایت کنید
دبیر کل اظهار داشت که همه کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته که تولیدکنندگان عمده گازهای گلخانه‌ای هستند، باید با عنایت به مسئولیت‌های مشترک اما متمایز، هر چه سریعتر تدابیر بیشتری اتخاذ کنند.
دبیرکل سازمان ملل متحد خواستار ایجاد ائتلاف‌هایی شد که برای از برخی کشورها حمایت فنی و مالی فراهم سازد. مقصود از این کشورها، برخی از تولیدکنندگان عمده گازهای گلخانه‌ای هستند که برای گذر از انرژی زغال سنگ به انرژی‌های تجدیدپذیر به حمایت نیاز دارند.
«نه به احداث نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز جدید. نه به گسترش اکتشافات نفت و گاز.»
همه دولت‌ها باید به تقویت مشارکت‌های تعیین‌شده ملی (NDC) و برنامه‌های اقدام اقلیمی خود طبق توافق پاریس بپردازند. این امر باید تا زمانی ادامه یابد که دولت‌ها هدف کاهش انتشار ۴۵ درصدی را به طور جمعی برآورده کنند.
گوترش به صراحت بیان داشت: «نه به احداث نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز جدید. نه به گسترش اکتشافات نفت و گاز. اکنون زمان افزایش چشمگیر در سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر است تا سرمایه‌گذاری‌ها تا ۲۰۳۰ سالانه سه برابر شده و به پنج تریلیارد دلار برسد.
علاوه بر این، کشورهای ثروت‌مندتر از امسال باید به وعده خود مبنی بر تأمین مالی اقلیمی ۱۰۰ میلیارد دلاری به کشورهای در حال توسعه عمل کنند.
اقدام و الهام
اقدامات سازگاری اقلیمی نیز از جمله اولویتهای اضطراری‌اند. سال گذشته در کنفرانس اقلیمی COP26 در گلاسگو، کشورها متعهد شدند که بودجه سازگاری را با شروع از ۲۰ میلیارد دلار دو برابر کنند. دبیرکل سازمان ملل متحد این اقدام را علیرغم ناکافی بودن «گام آغازین خوبی» خواند.
گوترش گفت: «نظام‌های دسترسی و واجدیت باید بازنگری شوند تا کشورهای در حال توسعه بتوانند منابع مالی مورد نیاز خود را به موقع دریافت کنند.»
گوترش اذعان کرد که پاسخ اقلیمی نیازمند تلاش فوق‌العاده است. وی همچنین جوانان را منابع الهام خواند.
گوترش به سفیران خاطرنشان کرد: «مانند بسیاری از مسائل دیگر، جوانان در خط مقدم تلاش برای پیشرفت هستند. بیایید با عملکردمان پاسخگوی درخواست‌هایشان باشیم.»
هشدار ۴: فناوری و فضای مجازی
فناوری امکانات فوق‌العاده‌ای برای بشریت فراهم می‌سازد؛ با این حال گوترش هشدار داد: «افزایش هرج و مرج دیجیتال به نفع مخرب‌ترین نیروهاست و فرصت‌ها را از مردم عادی سلب می‌کند.»
گوترش در خصوص نیاز به گسترش دسترسی به اینترنت برای تقریباً سه میلیارد نفری که هنوز به اینترنت دسترسی ندارند و رسیدگی به خطراتی مانند سوء استفاده از داده‌ها، اطلاعات نادرست و جرایم فضای مجازی نیز صحبت کرد.
گوترش چنین گفت: «اطلاعات شخصی ما برای کنترل یا اعمال نفوذ بر ما، تغییر رفتار، نقض حقوق بشر و تضعیف نهادهای دموکراتیک مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند. بدون این که بدانیم، حق انتخاب ما سلب می‌شود.»
دبیرکل سازمان ملل متحد خواستار تنظیم چارچوب‌های مقرراتی قوی جهت تغییر الگوهای کسب‌وکار شرکت‌های رسانه اجتماعی شد، چرا که این شرکت‌ها «از الگوریتم‌هایی سود می‌برند که اعتیاد، خشم و اضطراب را به قیمت امنیت عمومی سرلوحه خود قرار می‌دهد.»
گوترش پیمان دیجیتال جهانی‌‌ای پیشنهاد کرده است که دولت‌ها، بخش خصوصی و جامعه مدنی را گرد هم می‌آورد تا بر اصول کلیدی زیربنای همکاری دیجیتال جهانی توافق کنند.
پیشنهاد دیگر گوترش، تدوین مرام‌نامه‌ای جهانی جهت پایان دادن به همه‌گیری اطلاعات نادرست، جنگ علیه دانش و ارتقای یکپارچگی در اطلاعات همگانی (از جمله اطلاعات آنلاین) است.
کشورها باید فعالیت‌های مبنی بر ممنوعیت سلاح‌های خودمختار مرگبار (که خبرنگاران آن‌ها را «ربات‌های قاتل» می‌خوانند) را افزایش دهند و به بررسی چارچوب‌های حکم‌رانی جدید برای زیست‌فناوری (biotechnology) و فناوری عصبی (Neurotechnology) بپردازند.
هشدار ۵: صلح و امنیت
با توجه به اینکه جهان اکنون با بیشترین تعداد درگیری‌های خشونت‌آمیز از سال ۱۹۴۵ روبه‌روست، صلح به شدت مورد نیاز است.
در اینجا نیز کشورها باید در مواجهه با چالش‌هایی مانند تجاوز به حقوق بشر و حاکمیت قانون دست به کار شوند. برخی از این چالش‌ها عبارتند از افزایش پوپولیسم، نژادپرستی، افراط‌گرای و تشدید بحران‌های بشردوستانه در اثر تغییرات اقلیمی.
گوترش بر تعهد سازمان ملل به صلح تاکید کرد و خاطر نشان کرد که از هیچ تلاشی برای بسیج اقدامات بین‌المللی در مناطق متعدد در سراسر جهان دریغ نخواهد کرد.
برای مثال در افغانستان، هدف حمایت از مردم، تزریق پول نقد برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی، اطمینان از احترام کامل به قوانین بین‌الملل و حقوق بشر - به ویژه برای زنان و دختران - و مبارزه مؤثر با تروریسم است.
وحدت شورای امنیت
گوترش با تأکید بر اینکه «این دنیا برای این همه لکه داغ درگیری بسیار کوچک است» از شورای امنیت خواست تا با اتحاد به این چالش‌ها رسیدگی کند.
«شکاف‌های سیاست جغرافیایی (ژئوپلتیک) باید مدیریت شوند تا از هرج و مرج در سراسر جهان ممانعت به عمل آید. باید زمینه‌های همکاری را همزمان با ایجاد سازوکارهای مستحکم برای جلوگیری از تشدید تنش به حداکثر برسانیم.»
سازمان ملل متحد همچنین در تلاش است تا اطمینان حاصل کند زنان در مرکز پیشگیری از درگیری و صلح‌آفرینی و ایجاد صلح قرار دارند و در تصمیم‌گیری و میانجی‌گری پیرامون فرآیندهای صلح شریک‌اند.
نهادهای ملل متحد درگیر در این ابتکار
آرمان‌های توسعه پایداری که با انجام این طرح به دنبال دست‌یابی به آن‌ها هستیم
